Enkelarthrodese (vastzetten van de enkel)

Wat is een arthrodese

Een arthrodese is het aan elkaar vastmaken van twee botten door het gewricht ertussenuit te halen. Bij de enkel betekent dat dus het vastzetten van het scheenbeen aan het bovenste sprongbeen (talus). Resultaat is dat het betreffende gewricht dus niet meer kan bewegen.

Waarom wordt een enkelarthrodese uitgevoerd?

De primaire reden is pijn door een aangetast gewricht. Oorzaken kunnen zijn:

• Slijtage van het gewricht (fig. 1 en fig. 2)
  • Na een enkelbreuk die niet goed is genezen
  • Door herhaalde beschadigingen met sport of herhaaldelijk verzwikken
  • Door een osteonecrose (het bot sterft af) van de talus
  • Door nog onbekende factoren
• Ontstekingen van het gewricht
  • Reumatoïde artritis of een van de soortgelijke ziektes
  • Infectieziektes van het gewricht met ontsteking in het gewricht

Andere oorzaken kunnen zijn sterke standsafwijkingen van de voet, waarbij ook het enkelgewricht is betrokken, zoals het extreem lopen over de binnen- of buitenkant van de voet.

Figuur 1

Figuur 2

Waarom verslijt een enkel?

De menselijke voet is een zeer complex mechanisme van 26 botten die door banden en pezen in een zodanige vorm wordt gehouden, dat we kunnen lopen. Wanneer we een kilometer lopen dan heeft de voet zo’n 40 ton gewicht gedragen. Wanneer we op de televisie naar een voetbalwedstrijd kijken dan valt ons vaak op hoe vaak een speler geblesseerd raakt door een schop tegen zijn enkel. Ook herhaaldelijk zwikken zoals bij basket- en volleybal kan telkens beschadigingen geven aan het kraakbeen met uiteindelijk slijtage als gevolg.

Wat kan er gedaan worden alvorens de enkel vast te zetten?

Er zijn verschillende mogelijkheden om te proberen een dergelijke ingreep te voorkomen. Naast de conservatieve maatregelen als pijnstillende medicijnen (NSAID), kan fysiotherapie van nut zijn. Met name bij zwikklachten kunnen stabiliserende oefeningen worden gegeven, ook braces kunnen van nut zijn. Aangepast schoeisel waarbij de enkel zo min mogelijk beweegt, en waarbij de afwikkelfunctie in de zool wordt gemaakt, hebben vaak een prima effect.

Wanneer al deze maatregelen niet voldoende effect hebben dan kan een operatie worden overwogen. Soms kan een artroscopie helpen. Door kleine gaatjes wordt het gehele gewricht schoongemaakt en kunnen eventuele losse stukjes worden verwijderd. Bij een standsafwijking na een breuk kan het corrigeren van die stand (osteotomie) vaak een gunstig effect hebben.

Bestaan er al "nieuwe enkels"?

Er zijn al langere tijd enkelprotheses op de markt. De resultaten van de eerste generatie enkelprotheses waren echter ronduit bedroevend, maar met de tweede en zeker met de derde generatie enkelprothese worden betere resultaten behaald. Zie de informatie over de enkelprothese.

Klik hier om verder te lezen over de operatie bij een enkelartrodese -->